аҙ ғына ваҡытҡа сығып тороу

ребёнок держится за мать — бала әсәһенә тотоноп тора

в чём душа (только) держится — ныҡ ябыҡ, тире лә һөйәк, ауырыу

держаться на волоске — йәне ҡыл өҫтөндә тороу

едва (еле) держаться на ногах — аяҡта саҡ баҫып тороу (арыуҙан, иҫереп һ.б.)

только держись — сыҙап ҡына тор, ҡайһы ерең ҡысыта

держаться за свою должность — үҙенең вазифаһына йәбешеп ятыу

пуговица еле-еле держится — төймә саҡ-саҡ эләгеп тора

держаться на подпорке — терәүҙә тороу

держаться за больное место — ауыртҡан ерен тотоп тороу

он держится прямо — ул үҙен тура тота

держаться в стороне — ситтә тороу, ситләшеү

он держится скромно — ул үҙен баҫалҡы тота

держаться правого берега — уң яҡ ярҙы эргәләп барыу

держаться до последнего патрона — һуңғы патрон ҡалғансы бирелмәү

держаться определённых правил — билдәле ҡағиҙәләрҙе тотоу

держаться своего мнения — үҙ фекереңдә тороу

холода держались недолго — һалҡындар оҙаҡ торманы

старые обычаи держатся долго — иҫке ғөрөф-ғәҙәт оҙаҡ һаҡлана

стоять у окна — тәҙрә янында тороу

часы стоят — сәғәт туҡтаған

работа стоит — эш туҡталды

луна стояла высоко над домом — ай өй тапҡырында юғарыла күренә ине

стояла зима — ҡыш ине

стоять во главе — башында тороу, етәкселек итеү

стоять как вкопанный — бағаналай (бағана кеүек) ҡатып тороу

стоять на ложном пути — яңылыш юлға баҫыу

стоять на пути (дороге, поперёк дороги) — юлына арҡыры төшөү

стоять на равной ноге с кем — кем менәндер тиңләшеү (тиң булыу)

стоять на (своих, собственных) ногах — аяғыңда ныҡ баҫып тороу (тормошта ныҡлы урын биләү)

стоять на своём — үҙ һүҙен бирмәү

стоять насмерть — йәнде аямау

стоять на страже — һаҡта (һағында) тороу

стоять на хорошей (правильной) дороге; стоять на хорошем (правильном) пути — дөрөҫ юлда булыу

стоять на часах — ҡарауылда тороу

стоять поперёк горла — тамаҡҡа арҡыры тороу

стоять у власти — власть башында тороу (булыу)

стоять у ворот (у порога) — яҡынлашып килеү, етеп килеү (күбеһенсә тәбиғәт миҙгелдәре тураһында)

стоять за спиной у кого — кемдеңдер артында тороу (аҫтыртын яҡлау, ярҙам итеү)

стоять в почётном карауле — почёт ҡарауылында тороу

стоять лагерем — лагерь булып урынлашыу

рота стоит в лесу — рота урманда урынлашҡан

стоять за мир — тыныслыҡты яҡлау

стоять за правду — дөрөҫлөктө яҡлау

не стоять за ценой — хаҡына ҡарамау

берёза стоит у дома — ҡайын өй янында тора

дом стоит на фундаменте — өй нигеҙгә һалынған

на бумаге стоит печать — ҡағыҙға мисәт һуғылған

поезд долго стоял на станции — поезд станцияла оҙаҡ торҙо

ненадолго отлучиться — аҙ ғына ваҡытҡа сығып тороу

встать с места — урындан тороу

он встал — ул аяғүрә баҫты

встать рано — иртә тороу (после сна)

часы встали — сәғәт туҡтаған

Белая встала — Ағиҙел туңған

встать грудью — күкрәк менән ҡаршы тороу

встать в строй — сафҡа баҫыу

встать на квартиру — фатирға сиратҡа баҫыу

встать на путь чего или какой — юлына баҫыу, юлға баҫыу

встать на сторону чью-л. — кемдеңдер яғына баҫыу, кем яҡлылыр булып китеү

встать на учёт — иҫәпкә баҫыу (инеү)

встать поперёк дороги — юлға арҡыры төшөү

встать с левой ноги — һул аяҡтан тороу (кәйеф булмау, уңмау)

после долгой болезни он встал — ул оҙаҡ ауырығандан һуң аяҡҡа баҫты

камыши встали стеной — ҡамыштар стена булып ҡалҡты

пшеница встанет — бойҙай күтәреләсәк

встать на защиту Родины — Ватанды һаҡларға күтәрелеү

солнце встало — ҡояш сыҡты

встала заря — таң атты

встал вопрос — мәсьәлә килеп тыуҙы

встали новые трудности — яңы ауырлыҡтар килеп сыҡты

встать на ковёр — келәмгә баҫыу

шкаф здесь не встанет — шкаф бында һыймаҫ

встать за станок — станок артына баҫыу

чуть больше — бер аҙ ҙурыраҡ

чуть живой — саҡ ҡына йәне бар

чуть прихрамывать — саҡ ҡына аҡһау

я вышел в путь, чуть занялась заря — таң беленә башлағас уҡ юлға сыҡтым, таң һыҙыла башлау менән үк юлға сыҡтым

чуть было не... — саҡ ҡына -маны/-мәне, аҙ ғына -маны/-мәне

чуть дышать — саҡ-саҡ ҡына тороу

чуть (ли) не... — ихтимал, буғай, булһа кәрәк

чуть свет — ҡара таңдан, бик иртә

чуть что — саҡ ҡына бер ни булһа, шунда уҡ

бояться за себя — үҙең өсөн ҡурҡыу

испытывать на себе — үҙ елкәңдә татыу

к себе: — 1) үҙеңә табан

дверь открывается к себе — ишек үҙеңә тартып асыла

2) үҙенә, үҙ өйөнә, йәшәгән (торған) еренә табан; он пошёл к себе — ул үҙ өйөнә ҡайтып китте

не в себе — кәйефһеҙ, борсоулы, тыныс түгел

не по себе: — 1) (нездоровится) ауырып (сырхап) тороу, сәләмәтлеге (һаулығы) ҡаҡшап тороу

2) (неловко, неудобно) уңайһыҙ, яйһыҙ, уңайһыҙ булып китеү, уңайһыҙлыҡ кисереү; прийти в себя: — 1) тынысланыу

2) аңға (иҫкә) килеү; принять (взять) на себя (согласиться быть ответственным за что-л.) — үҙ өҫтөңә (елкәңә) алыу

про себя: — 1) (тихо) шыпырт ҡына, ҡысҡырмайынса, үҙ алдына

2) (мысленно) эстән генә, эстән уйлап ҡына; себе на уме — аҫтыртын, хәйләкәр

у себя — өйөндә, үҙендә, эш урынында

отлучиться на минутку — бер минутҡа ғына китеп тороу

билет стоит дорого — билет хаҡы ҡиммәт (тора)

стоит внимания — иғтибарға лайыҡ

это ему ничего не стоит — был уға бер ни тормай

не стоит никакого труда — һис бер ни түгел, һис бер ни тормай

эту книгу стоит прочесть — был китапты уҡып сығырға була

стоит ему только напомнить — уның иҫенә төшөрөргә генә кәрәк

не стоит — бер ни түгел (рәхмәткә яуап рәүешендә)

ничего не стоит — бер ҡыйынлығы ла юҡ

игра не стоит свеч — бер тинлек ҡуян, ун тинлек зыян

чайки реют над морем — аҡсарлаҡтар диңгеҙ өҫтөндә һалмаҡ ҡына оса

коршун реял в вышине — төйлөгән һалмаҡ ҡына оса ине

реют знамёна — байраҡтар елберләй

свежее мясо — яңы һуйылған ит

свежее молоко — яңы һауған һөт

свежая рыба — яңы ғына тотолған балыҡ

свежая малина — яңы ғына йыйылған ҡурай еләге

свежий хлеб — яңы бешкән икмәк

свежее сено — йәшел бесән

свежие мысли — яңы фекрҙәр

свежий ветер — һалҡынса ел

на свежую память — хәтерҙә (иҫтә) саҡта

свежая капуста — тоҙланмаған кәбеҫтә

свежие огурцы — тоҙланмаған ҡыяр

свежая простыня — тотонолмаған япма

свежая рубашка — кейелмәгән күлдәк

свежая вода — таҙа һыу

свежий воздух — саф һауа

встать со свежей головой — саф баш менән килеп тороу

свежая сила — яңы көс

свежие краски на картине — картинаның буяуы яҡшы һаҡланған

свежее лицо — янып торған йөҙ

свежая рана — яңы йәрәхәт

свежий след — яңы эҙ

свежие новости — иң һуңғы хәбәрҙәр

свежие открытия — яңы асыштар

в сторону леса — урман яғына

подветренная сторона — ышыҡ яҡ

противоположные стороны — ҡаршы яҡтар

со всех сторон — төрлө тарафтан

посмотреть в сторону — ситкә ҡарау

по сторонам дороги — юлдың ян-яғына

родная сторона — тыуған яҡ

чужая сторона — сит яҡ

скалистая сторона берега — ярҙың ҡаялы яғы

стороны многоугольника — күпмөйөштөң ҡырҙары

художественная сторона рассказа — хикәйәнең художество яғы

договаривающиеся стороны — килешеүсе яҡтар

прения сторон в суде — судта яҡтарҙың һүҙе

быть на стороне — берәйһе яҡлы булыу

стоять в стороне: — 1) (кешеләрҙән) ситтә тороу

2) (кешеләр менән) аралашмау, айырымланыу; со стороны — яғынан, тарафынан

с одной стороны..., с другой стороны — бер яҡтан..., икенсе яҡтан

встать на сторону — кемдеңдер яғына сығыу, яҡлы булыу

идти (отправляться) на все четыре стороны — дүрт яғы ҡибла

брать книгу со стола — өҫтәлдән китап алыу

брать лопату — көрәк алыу

брать билеты в театр — театрға билеттар алыу

бери влево — һулға тот

брать выше — юғарыраҡ алыу

ястреб берёт диких гусей — ҡарсыға ҡырағай өйрәктәрҙе тибеп ала

собаки не брали кабанов — эттәр ҡабандарҙы тотманы

винтовка берёт на триста метров — винтовка өс йөҙ метрҙы алдыра

брать быка за рога — туранан-тура төп эшкә күсеү, үгеҙҙе мөгөҙөнән алыу

брать высоту — юғарыға күтәрелеү

брать (взять) верх — еңеү, өҫтөнлөк алыу, өҫкә сығыу

брать (взять) в оборот кого — ҡыҫымға алыу, яғаһына йәбешеү, яғаһынан алыу, арт һабағын уҡытыу

брать тему для диссертации — диссертация өсөн тема алыу

брать уроки — дәрес алыу

на удочку рыба берёт хорошо — ҡармаҡҡа балыҡ яҡшы ҡаба

брать смородину — ҡарағат тиреү

брать в дорогу чемодан — юлға сумаҙан алыу

брать с собой детей — үҙең менән бергә балаларҙы алыу

брать работу на дом — өйгә эш алыу

он берёт не силой, а ловкостью — ул көс менән түгел, ә таһыллыҡ менән алдыра

он берёт умом — ул аҡыл менән алдыра

брать землю в аренду — ерҙе ҡуртымға алыу

брать деньги в долг — аҡсаны бурысҡа алыу

брать машину напрокат — машинаны ҡуртымға алыу

брать такси — такси яллау

брать няню — бала ҡараусы яллау

брать квартиру — фатир алып тороу

волосы вздыбились — сәстәр үрә торҙо

достоять до конца — аҙағына тиклем тороу

со стуком катились деревянные шары — ағас шарҙар туҡылдап тәгәрләне

катиться на санках с горы — тауҙан санала шыуыу

поезд плавно катится по рельсам — поезд рельс буйлап шыма ғына бара

по улице катились машины — урамда машиналар елә ине

эхо тяжело катилось вдоль обрывов — текә ярҙар буйлап шаңдау яңғырап уҙҙы

река торопливо катится вдоль берега — йылға яр буйлап ашҡынып аға

катятся слёзы — күҙ йәштәре тәгәрләй

день катится за днём — көн артынан көн үтеп тора

луна катится по небу — күктә ай йөҙә

катись отсюда! — шыл бынан!

катиться под гору — эш-хәл хөртәйеү

плохо обойтись — насар мөғәмәлә итеү

костюм обошёлся недорого — костюм арзанға төштө

обойтись без машины — машинаһыҙ ҙа тороу

обойтись прошлогодними запасами — былтырғы һаҡламдарҙы еткереү

всё обошлось благополучно — бөтәһе лә имен-аман үтеп китте

может, все обойдётся — бәлки, барыһы ла яҡшы үтеп китер

прогулка не обошлась без приключений — прогулка мажараһыҙ ғына үтеп китмәне

без него тут не обошлось — уның бында ҡатнашы булмай булмаған

обойтись в копеечку — бик ҡыйбатҡа төшөү

передать записку — яҙыу тапшырыу

передать мысль автора — автор фекерен әйтеп биреү

передать концерт по радио — радионан концерт биреү

художник передал красоту зимнего утра — рәссам ҡышҡы иртәнең матурлығын кәүҙәләндергән

передать детям любовь к труду — балаларҙы эш һөйөргә өйрәтеү

передать инфекцию — инфекция йоҡтороу

передать дело в суд — эште суд ҡарамағына тапшырыу

бревенчатая стена — бүрәнә стена

крепостная стена — ҡәлғә стенаһы

между ними выросла стена — улар араһында ҡаршылыҡ тыуҙы

народ стоял стеной — халыҡ стена кеүек торҙо

стена в стену; стена об стену: — 1) яҡында, эргәлә

2) күршелә, күрше бүлмәлә (квартирала); встать стеной — берҙәм (бер төптән) тороу

прижать к стене; припереть к стене — ҡыҫымға алыу

в четырёх стенах сидеть (жить) — өйҙән сыҡмай ултырыу, гел өйҙә булыу

как за каменной стеной (быть, находиться) — бик тыныс ҡына (йәшәү, булыу), ышаныслы (арҡалана алырлыҡ) хәлдә (булыу)

хоть головой об стену бейся — башыңды ташҡа бәрһәң дә (үтәй алмаҫлыҡ эш, ауыр хәл тураһында)